Mudanya ve Gemlik sahillerinde geçtiğimiz hafta sonunda görülen manzara vatandaşları tedirgin etti. Marmara Denizi’nde ekolojik yaşamı tehdit eden müsilaj (deniz salyası) olayı bu yıl erken görüldü. Müsilajın ilk kez yoğun olarak görüldüğü yıl olan 2021’den bu yana alınan tüm tedbirlere rağmen sorunun halen daha çözülememesi gözlerin yetkililere çevrilmesine neden oluyor. Kış mevsiminde bu derece müsilaj görülmesi, yaz aylarında suların da ısınmasıyla denizin müsilajla kaplanacağı gerçeğini ortaya koyuyor.
ÇEVRE İL MÜDÜRLÜĞÜ YANLIŞ BİLGİ VERMİŞTİ
Uzmanlara göre müsilajın oluşmasının iki ana nedeni var. Bunlardan biri deniz suyundaki sıcaklığın artması. Çevre olayı olan bu durum, müsilaj nedenlerinin en masumu. 2021 yılında Gemlik Körfezi’nde yoğun şekilde görülen müsilajı, o dönem Bursa Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü, sudaki sıcaklık derecesinin artmasına bağlamış ve korkulacak bir durum olmadığı yönünde kamuoyuna bilgi servis etmişti. Durumu kurtarma adına yapılan bu açıklama, sonraki günlerde geçerliliğini kaybetmişti. Müsilajın artması sonucu yapılan araştırmalar, suda görülen olayın kirlilik nedeniyle ortaya çıktığı gerçeğini gözler önüne sermişti.
YOĞUN NÜFUSUN ATIK SUYU DENİZE
Son günlerde müsilajın tekrar yoğun olarak görüldüğü Gemlik Körfezi’ndeki, deniz suyu sıcaklığı ölçümünün yapıldığı nokta olan Mudanya Güzelyalı Balıkçı Barınağı’nda, yakın tarihlerdeki ölçümlere bakıldığında ortalama deniz suyu sıcaklığının mevsim normallerinde (10-11 derece) seyrettiği gözlemleniyor. Buna rağmen, son birkaç gündür Gemlik Körfezi’nde yoğun sayılacak şekilde görülen müsilaj için tek bir neden kalıyor: Denizde azot-fosfat bolluğu. Yani son günlerde Mudanya ve Gemlik kıyılarında rastladığımız üzücü tablonun nedeni; kirlilik! Bursa’nın denize kıyısı olan yerleşim yerlerinin kanalizasyonu Bursa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (BUSKİ) tarafından derin deşarj sistemiyle denize bırakılıyor. Yani kış aylarında 300 bin, yazları ise 1 milyona yaklaşan nüfusun evsel atığı, çamura çevrilip bertaraf edilmek yerine, tam sonuç vermesi imkansız olan artıma işlemi gerçekleştirilip denize dökülüyor. Bunun yanı sıra şehri zehirleyen Nilüfer Deresi’nin de Karacabey üzerinden Marmara Denizi’ne döküldüğü düşünüldüğünde, çok fazla atık deşarjına maruz kalan denizde artan azot-fosfat miktarı alg oluşumuna ve sonrasında müsilaj salgılanmasına neden oluyor.
SANAYİ KURULUŞLARI ÇEVREYE ACIMIYOR
Ayrıca ülke sanayisinin üçte ikisinin Marmara sınırlarında olduğu da düşünüldüğünde, sorunun boyutunun ne kadar ciddi olduğu gerçeği karşımıza çıkıyor. Son olarak Gemlik Körfezi’nde yapılması planlanan MKS Marmara Entegre Kimya Sanayi A.Ş.’nin derin deşarj projesi 2022 yılında yargıya taşınmıştı. Konu şu anda istinaf mahkemesinde. Şirket, geçtiğimiz temmuz ayında da 12 bin ton olan üretim kapasitesini 50 bin tona çıkarmak için ÇED raporu aldı. Burada da Yönetmelikte belirtilen Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) olumlu raporu için üst sınır 50 bin ton olduğundan Bursa Valiliği tarafından tesise ‘ÇED gerekli değildir’ kararı verildi. Söz konusu kararların da artık Marmara Denizi’nin son durumu göz önüne alınarak revize edilmesi gerekiyor.
İşte Gemlik Körfezi’ni koca bir foseptiğe çeviren derin deşarj arıtma tesisleri:
MUDANYA ATIKSU ARITMA TESİSİ
Mudanya Atıksu Arıtma Tesisi kışın 75 bin, yazın ise 138.000 kişilik kapasiteye sahip. Bursa’nın tatil beldesi olan ilçede özellikle yaz aylarında nüfusun 250 bin üstüne çıktığı tahmin ediliyor. Ayrıca hafta sonları Mudanya on binlerce insanı misafir ediyor. İlçenin kanalizasyonu suların arıtılması sonrası 540 metre uzunluğunda ve 45 metre derinliğe ulaşan derin deniz deşarj hattı ile körfeze bırakılıyor.
GEMLİK ATIKSU ARITMA TESİSİ
Bursa’nın en büyük ilçelerinden olan Gemlik’te de Gemlik Atıksu Arıtma tesisi var. Tesis kışın 110 bin yazın ise 135.000 kişi için tasarlanmış. Dezenfekte edilen atıksular 1640 m açıkta ve 40 derinlikte Gemlik Körfezine deşarj ediliyor.
ORHANGAZİ ATIKSU ARITMA TESİSİ
Bursa’nın sanayi bölgelerinden olan Orhangazi, denize kıyısı olmasa da Karsak marifetiyle kanalizasyonunu Gemlik Körfezi’ne ulaştırıyor. Karsak deresinin mevcut kirliliği düşünüldüğünde sorunun boyutu daha iyi anlaşılmış oluyor.
KÜÇÜKKUMLA ATIKSU ARITMA TESİSİ
Bursa’nın sayfiye yerleri olan Küçükkumla, Büyükkumla ve Karacali’nin atık suları önce 40.000 kişi kapsiteli arıtma tesisinden geçtikten sonra 1364 metre uzunluğunda yaklaşık 40 metre derinlikte Marmara Denize deşarj ediliyor.
KURŞUNLU ATIKSU ARITMA TESİSİ
Mudanya ve Gemlik ilçeleri arasında her geçen gün bübüyen bir tatil beldesi olarak göze çarpan Kurşunlu’nun da Engürücük, Kumsaz ve Gençali ile birlikte atık suları körfeze boşaltılıyor. Kışın 12 bin yazın ise 30 bin kili kapasiteli arıtma tesisinden çıkan sular, 728 mt uzunluğunda yaklaşık -40 m derinlikte, deniz deşarjı hattı ile Marmara Denizi’ne deşarj ediliyor.
